STD 12 Computer Unit 8-જાવામાં ક્લાસ અને ઓબ્જેક્ટ

👉 Click here to open chapters key point underline

👉 Click here 30 IMP MCQ

Key Points Notes

• પરિચય
• જાવામાં ક્લાસ
• ઓબ્જેક્ટ બનાવવું
• ઇન્સ્ટન્સ મેથડ કોલ કરવી
• ક્લાસ વેરિયેબલ અને ક્લાસ મેથડ
• ચલ (વેરિયેબલ) નું વર્ગીકરણ
• પોલિમોર્ફિઝમ (મેથડ ઓવરલોડીંગ)
• કન્સ્ટ્રકટર્સ
• એક્સેસ કંટ્રોલ માટેના વિઝિબિલીટી મોડીફાયર
• એક્સેસર અને મ્યુટેટર મેથડ
• મેથડ માં પ્રાચલ તરીકે ઓબ્જેક્ટ પસાર કરવો
• ઇન્હેરીટન્સ
• કોમ્પોઝીશન અને એગ્રીગેશન

વિષય 1: પરિચય

• 👉 ઑબ્જેક્ટ ઓરિએન્ટેડ પ્રોગ્રામિંગ (OOP) એ શું છે?
• 👉 OOP ના મુખ્ય સિદ્ધાંતો: એન્કેપ્સ્યુલેશન, એબ્સટ્રેક્શન, ઇન્હેરીટન્સ અને પોલિમોર્ફિઝમ
• 👉 જાવા, C++, પાયથોન જેવા આધુનિક પ્રોગ્રામિંગ ભાષાઓમાં OOP નું મહત્વ

વિષય 2: જાવામાં ક્લાસ

• 👉 ક્લાસ એ ઑબ્જેક્ટ્સ (ઇન્સ્ટન્સ) બનાવવાનો બ્લૂપ્રિન્ટ છે.
• 👉 સિન્ટેક્સ: `class ClassName { }`
• 👉 ક્લાસમાં ફિલ્ડ (વેરિયેબલ) અને મેથડ (ફંક્શન) હોય છે જે ઑબ્જેક્ટ્સના વર્તનને પરિચય આપે છે.

વિષય 3: ઑબ્જેક્ટ બનાવવું

• 👉 ઑબ્જેક્ટ્સ એ ક્લાસના ઇન્સ્ટન્સ છે.
• 👉 ઑબ્જેક્ટ બનાવવાનો માર્ગ: `ClassName obj = new ClassName();`
• 👉 દરેક ઑબ્જેક્ટનું પોતાનું રાજ્ય (વેરિયેબલ) અને વર્તન (મેથડ) હોય છે.

વિષય 4: ઇન્સ્ટન્સ મેથડ કોલ કરવી

• 👉 ઇન્સ્ટન્સ મેથડ્સ ઑબ્જેક્ટ રેફરન્સનો ઉપયોગ કરીને કોલ કરાય છે: `obj.methodName()`
• 👉 ઉદાહરણ: `obj.printDetails();` જ્યાં `printDetails()` એ ક્લાસનું ઇન્સ્ટન્સ મેથડ છે.

વિષય 5: ક્લાસ વેરિયેબલ અને ક્લાસ મેથડ

• 👉 ક્લાસ વેરિયેબલ્સ એ ક્લાસના દરેક ઇન્સ્ટન્સ દ્વારા શેર કરવામાં આવતા વેરિયેબલ્સ છે અને `static` કીવર્ડ સાથે ડિફાઇન થાય છે.
• 👉 ક્લાસ મેથડ્સ એ સ્ટેટિક મેથડ્સ છે જે ઑબ્જેક્ટ બનાવ્યા વિના કોલ કરી શકાય છે.
• 👉 સિન્ટેક્સ: `static int count = 0;` અને `static void methodName() {}`

વિષય 6: ચલ (વેરિયેબલ) નું વર્ગીકરણ

• 👉 ઇન્સ્ટન્સ વેરિયેબલ્સ: ઑબ્જેક્ટ્સ માટે નિર્ધારિત અને ક્લાસમાં ડિફાઇન કરવામાં આવેલા વેરિયેબલ્સ.
• 👉 ક્લાસ વેરિયેબલ (સ્ટેટિક): એ વેરિયેબલ્સ છે જે ક્લાસના દરેક ઑબ્જેક્ટ દ્વારા શેર કરવામાં આવે છે.
• 👉 લોકલ વેરિયેબલ્સ: એ વેરિયેબલ્સ છે જે મેથડ્સ અથવા કન્સ્ટ્રક્ટર્સની અંદર નિર્ધારિત થાય છે.

વિષય 7: પોલિમોર્ફિઝમ (મેથડ ઓવરલોડિંગ)

• 👉 પોલિમોર્ફિઝમ એ તે ક્ષમતા છે, જેમાં એક જ નામ સાથે અલગ-અલગ પરિબળો ધરાવતી મેથડ્સ હોવી શક્ય છે.
• 👉 ઉદાહરણ: મેથડ ઓવરલોડિંગ ત્યારે થાય છે જ્યારે તમે એક જ નામ સાથે પેરામિટર ટાઇપ અથવા સંખ્યા બદલીને મેથડ ડિફાઇન કરો.
• 👉 સિન્ટેક્સ: `void methodName(int a) {}` અને `void methodName(String b) {}`

વિષય 8: કન્સ્ટ્રકટર્સ

• 👉 કન્સ્ટ્રકટર્સ એ એવી વિશિષ્ટ મેથડ્સ છે જે ઑબ્જેક્ટ્સને આરંભ કરવામાં મદદ કરે છે.
• 👉 કન્સ્ટ્રકટર્સનું નામ ક્લાસના નામ સાથે સમાન હોય છે અને તેમાં કોઈ રિટર્ન પ્રકાર નથી.
• 👉 સિન્ટેક્સ: `ClassName() {}`

વિષય 9: એક્સેસ કંટ્રોલ માટેના વિઝિબિલીટી મોડીફાયર

• 👉 `public`: કોઇપણ જગ્યેથી ઍક્સેસ કરી શકાય છે.
• 👉 `private`: ફક્ત એ જ ક્લાસમાંથી ઍક્સેસ કરી શકાય છે.
• 👉 `protected`: એ જ પેકેજ અને સબક્લાસમાંથી ઍક્સેસ કરી શકાય છે.
• 👉 `default`: આ મોડિફાયર સાથે, પેકેજની અંદરથી જ ઍક્સેસ કરી શકાય છે.

વિષય 10: એક્સેસર અને મ્યુટેટર મેથડ

• 👉 એક્સેસર મેથડ્સ (ગેટર્સ): પ્રાઇવેટ ફિલ્ડની મૂલ્યને પ્રાપ્તિ માટે ઉપયોગ થાય છે.
• 👉 મ્યુટેટર મેથડ્સ (સેટર્સ): પ્રાઇવેટ ફિલ્ડની મૂલ્યને બદલવા માટે ઉપયોગ થાય છે.
• 👉 ઉદાહરણ: `public int getAge()` અને `public void setAge(int age)`

વિષય 11: મેથડમાં પ્રાચલ તરીકે ઑબ્જેક્ટ પસાર કરવો

• 👉 ઑબ્જેક્ટ્સને પેરામિટર તરીકે મેથડ્સમાં મોકલવા માટે તેનો ઉપયોગ થાય છે.
• 👉 જ્યારે ઑબ્જેક્ટ મોકલાય છે, ત્યારે તમે તેનો રેફરન્સ મોકલતા હોય છે, નકે ખરેખર ઑબ્જેક્ટ.
• 👉 ઉદાહરણ: `void printDetails(Person p) {}`

વિષય 12: ઇન્હેરીટન્સ

• 👉 ઇન્હેરીટન્સ એ એથેટવાવ્ય અપનાવવાની ક્ષમતા છે, જેમાં એક ક્લાસ બીજા ક્લાસના પ્રોપર્ટી અને મેથડ્સને વારસામાં મેળવે છે.
• 👉 સિન્ટેક્સ: `class SubClass extends SuperClass {}`
• 👉 આ કોણ્ટેક્સ્ટમાં, ક્લાસોના પુનરાવર્તન અને કોડની પુનઃ વપરાશ માટે સારો માર્ગ છે.

વિષય 13: કોમ્પોઝીશન અને એગ્રીગેશન

• 👉 કોમ્પોઝીશન: એક મજબૂત "હૈસ-એ" સંબંધ છે, જેમાં બાળકોના ઑબ્જેક્ટ પેરન્ટ ઑબ્જેક્ટ વિના અસ્તિત્વમાં ન હોઈ શકે.
• 👉 એગ્રીગેશન: એક નમ્ર "હૈસ-એ" સંબંધ છે, જેમાં બાળકનો ઑબ્જેક્ટ પેરન્ટના ઑબ્જેક્ટ વિના અસ્તિત્વમાં રહી શકે છે.
• 👉 ઉદાહરણ: એક કાર "હૈસ-એ" એન્જિન (કોમ્પોઝીશન), એક સ્કૂલ "હૈસ-એ" શિક્ષક (એગ્રીગેશન).